Homocysteïne: 5 redenen om vandaag nog in actie te komen
Homocysteïne is één van de meest onderschatte gezondheidsmarkers — terwijl een verhoogd niveau veel kan vertellen over jouw risico op hart- en vaatziekten, cognitieve achteruitgang en zelfs botontkalking. Homocysteïne is een aminozuur dat normaal gesproken in het lichaam ontstaat bij de afbraak van methionine, een aminozuur dat je via eiwitrijke voeding binnenkrijgt. Idealiter blijft het homocysteïneniveau in je bloed laag, want een teveel is giftig en kan de bloedvaten beschadigen. Dit verhoogt het risico op een hartaanval, beroerte, de ziekte van Alzheimer, depressie en osteoporose.
Hoewel een homocysteïnetest zelden standaard wordt aangeboden bij een preventieve gezondheidscheck, laten steeds meer onderzoeken zien dat het een sleutelrol speelt bij veroudering, stofwisselingsstoornissen, cognitieve problemen en zelfs vruchtbaarheidsproblemen. Hieronder vind je 5 belangrijke redenen waarom het essentieel is om je homocysteïneniveau te controleren en indien nodig te verlagen.
5 redenen om een verhoogd homocysteïnegehalte te behandelen
1. Het beschadigt je bloedvaten en verhoogt het risico op een hartaanval of beroerte
Homocysteïne kan de binnenwand van je bloedvaten aantasten, waardoor deze kwetsbaar en ruw wordt. Op zulke plekken hopen cholesterol en calcium zich sneller op, wat leidt tot de vorming van plaques. Dit proces veroorzaakt ontsteking en activeert het stollingssysteem van het bloed, wat het risico op atherosclerose, trombose, en uiteindelijk hart- en herseninfarcten verhoogt1.
2. Het is gevaarlijk tijdens de zwangerschap
Een verhoogd homocysteïnegehalte gaat bijna altijd samen met een tekort aan foliumzuur. En juist een tekort aan foliumzuur in de vroege zwangerschap kan leiden tot ernstige aangeboren afwijkingen bij het kind, zoals anencefalie (het ontbreken van delen van de hersenen) en neurale buisdefecten. Daarom is foliumzuur zo belangrijk voor vrouwen die zwanger willen worden.
3. Het versnelt veroudering van de bloedvaten en bevordert ontstekingen
Homocysteïne verhoogt de oxidatieve stress en bevordert ontstekingsprocessen in de bloedvaten. Dit versnelt het verouderingsproces van je vaatstelsel, maakt de vaatwanden minder elastisch, verhoogt je bloeddruk en vergroot het risico op hart- en vaatziekten.
IN DIT ARTIKEL
GERELATEERDE ARTIKELEN
4. Het wordt in verband gebracht met geheugenverlies en hersenkrimp
Een verhoogd homocysteïnegehalte wordt geassocieerd met hersenatrofie en afname van cognitieve functies — vooral bij ouderen. Dit kan te maken hebben met tekorten aan B-vitamines (vooral B6, B12 en foliumzuur), die essentieel zijn voor een goede homocysteïnestofwisseling. Bij een tekort daalt het energieniveau in de hersenen, neemt ontsteking toe en raakt de werking van neuronen verstoord.
5. Het kan een rol spelen bij psychische aandoeningen
Onderzoek wijst erop dat een verhoogd homocysteïnegehalte betrokken kan zijn bij de ontwikkeling van psychische stoornissen, waaronder depressie en zelfs schizofrenie. Een van de mogelijke mechanismen is overstimulatie van NMDA-receptoren in de hersenen, wat gepaard gaat met ontsteking en oxidatieve stress. Bij mensen met hyperhomocysteïnemie komen symptomen zoals prikkelbaarheid, angst, vergeetachtigheid en slaapproblemen vaak voor.
Welke symptomen kan een verhoogd homocysteïnegehalte veroorzaken?
Een verhoogd homocysteïnegehalte blijft vaak jarenlang onopgemerkt — en dat maakt het juist zo verraderlijk. Er zijn meestal geen duidelijke klachten, waardoor iemand jarenlang met een verhoogd risico rondloopt zonder het te weten. Als er al symptomen ontstaan, worden ze vaak toegeschreven aan vermoeidheid, ouderdom of stress.
Hieronder vind je een overzicht van aandoeningen en symptomen die volgens het overzicht van StatPearls (NCBI Bookshelf, 2023)2 verband kunnen houden met hyperhomocysteïnemie:
Waarom Healsens gebruiken?
Healsens — een slimme aanpak voor een langer leven
Gebruik technologie om uw gezondheid te optimaliseren: biomarkers, risicobeoordeling en gepersonaliseerde aanbevelingen—alles in één oplossing.
🔗 Download Healsens en neem vandaag nog de controle over uw gezondheid.
- Chronische vermoeidheid – minder energie en uithoudingsvermogen
- Tintelingen of gevoelloosheid in handen en voeten – vooral in combinatie met een tekort aan vitamine B12
- Geheugenproblemen – moeite met onthouden, concentreren of een gevoel van “mist” in je hoofd
- Onverklaarbaar gewichtsverlies – soms zonder duidelijke reden
- Afnemende cognitieve functies – trager denken, verminderde reactiesnelheid, vergeetachtigheid
- Depressie – somberheid, apathie, angstgevoelens
- Schizofrenie en andere psychische aandoeningen – mogelijk via verstoring van neurotransmitters en oxidatieve stress
- Dementie, inclusief de ziekte van Alzheimer – verhoogde homocysteïnespiegels worden in verband gebracht met versnelde hersenatrofie
- Botbreuken, vooral van de heup – door verzwakte botstructuur
- Osteoporose – lagere botdichtheid, vooral bij ouderen
- Chronische nierziekten – homocysteïne wordt minder goed uitgescheiden bij verminderde nierfunctie
- Hypothyreoïdie – een trage schildklier kan ook samenhangen met verstoorde homocysteïnemetabolisme
🟡 Deze symptomen zijn niet specifiek voor een verhoogd homocysteïnegehalte, maar als je er meerdere herkent — vooral in combinatie met hart- en vaatziekten in de familie, geheugenklachten of botproblemen — dan is het zeker de moeite waard om je homocysteïnespiegel te laten controleren.
» Tired and overwhelmed? Check your allostatic load — the science of stress impact.
Hoe vaak moet je jouw homocysteïnegehalte laten controleren?
Hoe vaak je jouw homocysteïne laat testen, hangt af van je persoonlijke risicofactoren. Bij Healsens wordt deze test vaak samen met een vitamine B12-analyse aangeboden, omdat een tekort aan B12 één van de meest voorkomende oorzaken is van een verstoord homocysteïnemetabolisme.
Bij gebruikers van Healsens zien we regelmatig verhoogde homocysteïnewaarden, niet alleen bij ouderen, maar ook bij jonge mensen vanaf 26 jaar. Vooral in gevallen met B12-tekort, chronische stress, een dieet met weinig dierlijke eiwitten of genetische variaties in de methylatieprocessen komt dit vaak voor.
Je doet er goed aan je homocysteïnespiegel te testen als je:
- een familiegeschiedenis hebt van beroertes, hartinfarcten, trombose of hart- en vaatziekten;
- bloedstollingsproblemen hebt;
- kinderen hebt met neurologische ontwikkelingsproblemen;
- je voorbereidt op een zwangerschap of IVF;
- zwangerschapscomplicaties of aangeboren afwijkingen hebt meegemaakt;
- rookt;
- regelmatig alcohol drinkt;
- symptomen van depressie ervaart;
- ouder bent dan 75 jaar.
Zelfs als je niet in deze risicogroepen valt, kan een test op homocysteïne nuttig zijn — vooral als je een laag B12-niveau hebt, een verhoogde biologische leeftijd of symptomen zoals hierboven beschreven.
Als uit de test blijkt dat je een verhoogd homocysteïnegehalte hebt, wordt aanbevolen om de test na 3 tot 6 maanden te herhalen — nadat je je voeding, supplementen of leefstijl hebt aangepast.
Sommige schattingen suggereren dat een verlaging van het homocysteïnegehalte met slechts 40% kan leiden tot 8 extra levensjaren per 1000 mannen, en 4 extra jaren per 1000 vrouwen. Daarom kan deze eenvoudige test een belangrijke rol spelen in preventie en gezond ouder worden.
Wat is homocysteïne gehalte?
Een ideale homocysteïnewaarde ligt rond de 5–7 µmol/L3.
Een “goede” waarde wordt meestal beschouwd als minder dan 10 µmol/L4. Zodra je boven die grens komt, neemt het risico toe op onder andere perifere microvasculaire endotheelfunctiestoornissen en een grotere kans op hart- en vaatziekten.
Officieel vallen waarden onder de 15 µmol/L nog binnen de “normale” grenzen, maar alles boven de 10 µmol/L wordt in de preventieve geneeskunde al als suboptimaal beschouwd.
Hogere homocysteïnewaarden worden doorgaans ingedeeld als volgt:
- Mild verhoogd: 15–30 µmol/L
- Matig verhoogd: 30–100 µmol/L
- Ernstig verhoogd: >100 µmol/L
Als jouw homocysteïnegehalte boven de 15 µmol/L ligt, wordt geadviseerd om contact op te nemen met je behandelend arts voor verder onderzoek.
🧪 Klinisch onderzoek5 laat zien dat homocysteïne een onafhankelijke risicofactor is voor hart- en vaatziekten. Een stijging van 5 µmol/L in het homocysteïnegehalte wordt in verband gebracht met een 1,3–1,7 keer hoger risico op hart- en vaatziekten en vroegtijdige sterfte.
Het verlagen van verhoogde homocysteïnewaarden kan helpen om cardiovasculaire complicaties te voorkomen.
Bij verhoogde waarden is het aan te raden om ook het volgende te laten testen om de mogelijke oorzaak van hyperhomocysteïnemie te achterhalen:
- creatinine (voor nierfunctie)
- TSH (voor schildklierfunctie)
- foliumzuur
- vitamine B12
Een goede evaluatie van deze waarden maakt gerichte en effectieve behandeling mogelijk.
Hoe kun je je homocysteïnegehalte controleren met Healsens?
De meest nauwkeurige manier om te bepalen of jouw homocysteïnegehalte verhoogd is, is via een bloedtest op homocysteïne in serum. Deze test is vooral nuttig bij een vermoeden van een tekort aan B-vitamines, hart- en vaatrisico’s of symptomen zoals hierboven beschreven.
Woon je in Nederland, België of Duitsland? Dan kun je je homocysteïnewaarde eenvoudig laten controleren via de Healsens-app — gewoon vanaf je telefoon.
Woon je in Nederland, België of Duitsland? Dan kun je eenvoudig jouw vit b 12-status laten controleren via de Healsens-app.
Zo bestelt u de test:
- Download de Healsens-app via Google Play Store of de App Store, afhankelijk van uw apparaat.
- Registreer uzelf in de app om toegang te krijgen tot gepersonaliseerde functies.
- Ga naar “Browse Tests” en zoek naar de homocysteïne-test
- Tik op “Add to Cart” en rond de bestelling af.
💡 De homocysteïnetest maakt geen deel uit van het standaardpakket Vitality Check: 21, maar wordt automatisch toegevoegd aan jouw persoonlijke Healsens-gezondheidsplan als je risicofactoren hebt zoals een B12-tekort, roken, regelmatig alcoholgebruik, vermoeidheid of andere signalen.
Je kunt de test ook op elk moment handmatig bestellen via de testshop in de app.
Opmerking
Woon je buiten Nederland, België of Duitsland, of heb je een ander laboratorium gekozen? Dan kan Healsens je bloedtestresultaten niet automatisch ophalen. Geen zorgen — je kunt de aanbevolen tests gewoon laten uitvoeren bij een laboratorium in jouw eigen land.
Daarna voer je de resultaten handmatig in via de Healsens-app. Op basis van jouw gegevens krijg je:
✦ natuurlijke aanbevelingen om je waarden te verbeteren
✦ een volledige beoordeling van je gezondheidsrisico’s
✦ inzichten die zijn afgestemd op jouw profiel
Zo blijft Healsens jouw persoonlijke gids voor gezondheid — waar je ook bent.
Wat kun je doen als je homocysteïnegehalte te hoog is?
Allereerst: maak je geen zorgen!
Het feit dat je een verhoogd homocysteïnegehalte hebt, betekent nog niet dat je een van de bovengenoemde aandoeningen hebt — of dat je er morgen, volgende week of zelfs volgende maand mee te maken krijgt.
Het mooie aan functionele labtesten is dat ze ons helpen om verstoringen in het lichaam op te sporen vóórdat ze chronisch of klinisch zichtbaar worden. En als je al een chronische aandoening hebt, dan kan het inzicht in jouw homocysteïnewaarde je dichter bij de onderliggende oorzaak brengen en richting herstel helpen.
Het is goed om te weten dat roken één van de grootste risicofactoren is voor hyperhomocysteïnemie. Ook overmatige koffieconsumptie heeft een sterke invloed: mensen die meer dan zes koppen koffie per dag drinken, hebben gemiddeld 2–3 µmol/L hogere homocysteïnewaarden dan mensen die geen koffie drinken.
Een zittende levensstijl draagt ook bij aan een verhoging van het homocysteïnegehalte. Gelukkig kan regelmatige lichaamsbeweging helpen om dit weer te verlagen. En wist je dat een strikt vegetarisch dieet het homocysteïnegehalte met zo’n 13% kan verlagen — zelfs zonder supplementen?
De meest voorkomende oorzaak van een verhoogd homocysteïnegehalte is een tekort aan foliumzuur6. Een tekort aan vitamine B12 — zelfs bij voldoende foliumzuur — kan ook leiden tot homocysteïne-opbouw in het bloed7.
Onderzoekers zijn het echter niet eens over de effectiviteit van het gebruik van vitamines om het homocysteïnegehalte te verlagen. Verschillende grootschalige gerandomiseerde onderzoeken hebben aangetoond dat een relatief milde verlaging van het homocysteïnegehalte met voedingssupplementen niet leidt tot een vermindering van cardiovasculaire aandoeningen zoals hartaanvallen en beroertes8 — tenzij de hoge waarden verband houden met een genetische aandoening die verhoogde homocysteïnespiegels veroorzaakt (homocystinurie).
Als het homocysteïnegehalte verhoogd is, maar niet door homocystinurie (een genetische aandoening), biedt behandeling met foliumzuur en B-vitamines niet noodzakelijk bescherming tegen hartinfarct of beroerte, hoewel het het homocysteïnegehalte zelf wel verlaagt. Tegelijkertijd kan verlaging van het homocysteïnegehalte het risico op hersenatrofie verlagen en cognitieve achteruitgang vertragen9. Suppletie met foliumzuur is relatief veilig, goed beschikbaar en nuttig bij hoge homocysteïnewaarden — vooral bij ouderen, bij vitaminegebrek, ter ondersteuning van de cognitieve functies en mogelijk voor primaire preventie van een beroerte.
VERDER LEZEN
BRONNEN:
- Hyperhomocysteinemia
- Hyperhomocysteinemia
- Homocysteine: Friend or Foe?
- Elevated plasma homocysteine levels are associated with impaired peripheral microvascular vasomotor response
- [Homocystein–an independent risk factor for cardiovascular and thrombotic diseases]
- Folic Acid Deficiency
- Vitamin B12 and homocysteine
- Homocysteine‐lowering interventions for preventing cardiovascular events
- Hyperhomocysteinemia
